Bestemmingsplannen zijn te stroperig. Een goed initiatief duurt maanden dan wel jaren om te regelen. Daar gaat de Omgevingswet verandering in brengen. Maar heb je wel door wat deze wet precies betekent voor gemeenten, burgers en technische bedrijven? De impact van de Omgevingswet op een rijtje.

Pssst, wist je dat jij bij koen een opleiding tot casemanager omgevingsvergunningen onder de Omgevingswet kan volgen?

Wat is het doel van de Omgevingswet?

“De Omgevingswet is bedoeld om de fysieke leefomgeving te verbeteren en daarmee ook de kwaliteit van leven,” legt Robert Pachen uit, overheidsexpert bij koen. In de huidige bestemmingsplannen is een gebied bijvoorbeeld voorbehouden aan kantoren. Straks kunnen zich hier gemakkelijker ook restaurants, scholen en sportfaciliteiten vestigen.

Een uurtje sporten tijdens het werk of lunchen met je kind? Dat kan in dit voorbeeld gewoon, want de fitness en school zitten naast de deur. “Zo wordt de leefomgeving meer divers.”

Het artikel gaat hieronder verder.

De Omgevingswet mee met de tijd

Dat leefbaarheid centraal staat, is helemaal in lijn met de wereldwijde trend van welzijn en gezondheid. “Er is meer focus nodig op de kwaliteit van leven,” weet Robert.

Onderdeel van leefbaarheid is natuurlijk niet alleen diversiteit en welzijn. Ook duurzaamheid speelt een grote rol. De Omgevingswet stelt daarom gas- en stikstofvrij wonen en rijden voorop, zodat de leefomgeving ook bijdraagt aan een milieuvriendelijkere planeet.

De impact voor gemeenten

Dit zijn de vier belangrijkste veranderingen voor gemeenten:

1. Een integraal beleid

Gemeenten hebben op dit moment verschillenden soorten beleid. Een jeugdbeleid, onderwijsbeleid, seniorenbeleid, milieubeleid en ga zo maar door. “De huidige bestemmingsplannen integreren die beleidsstukken niet. Het omgevingsplan wel. Het wordt een volledige benadering van de fysieke leefomgeving,” meent Robert.

Dat betekent ook dat binnen gemeenten het sociaal domein en ruimtelijk domein verweven raken. Zij versterken elkaar straks binnen één centrale afdeling Omgeving.

2. Vooral regisseurschap

De Omgevingswet bundelt 26 wetten in één. De strenge bestemmingsplannen gaan de prullenbak in. De gemeente toetst straks alle initiatieven aan het omgevingsplan. Die formuleert de gemeente op basis van hun eigen omgevingsvisie.

Robert: “De gemeente wordt een regisseur in plaats van een waakhond. Ze kijken niet meer naar wat níet mag, zoals nu in de bestemmingsplannen. Ze kijken juist naar wat wél mag. En wat de initiatiefnemer moet doen om z’n project te laten passen in het omgevingsplan waar diversiteit, duurzaamheid en welzijn centraal staan.”

Gemeenten beoordelen of het initiatief bijdraagt aan het omgevingsplan, vragen of je de technische toets gehaald hebt en checken of je voldoende burgerparticipatie hebt geïnitieerd. Zo ja: vergunning verleend. Hun taak zit hem dus veel minder op de punten en komma’s, maar juist op het overkoepelende plan voor de gemeente.

3. Meer burgerparticipatie

De burger krijgt meer verantwoordelijkheid om zelf met de buurt in gesprek te gaan over z’n initiatieven. Maar de gemeente heeft daarin wel een stimulerende en faciliterende rol. Hoe zorg je dat de burger meer invloed krijgt? En dat de burger die verantwoordelijkheid ook daadwerkelijk neemt?

4. Technische toets verhuist

De technische toets wordt straks door het bedrijfsleven verzorgd onder de wet private kwaliteitsborging. Daardoor lopen gemeenten opbrengsten mis. Echter hebben ze ook geen mensen meer nodig die de technische toetsen coördineren en uitvoeren. Deze mensen kunnen aan de slag in het bedrijfsleven óf doorgroeien naar een regisseursrol.

Het artikel gaat hieronder verder.

De impact voor burgers

Inwoners krijgen meer invloed, waardoor gemeenten burgerparticipatie moeten initiëren. Op dit moment vraagt een initiatiefnemer een vergunning aan bij de gemeente. De gemeente checkt of dit past in het bestemmingsplan en vraagt vervolgens via het buurtkrantje of er bezwaren zijn. “In de Omgevingswet moeten initiatiefnemers éérst zelf met de buurman gaan praten. Pas als de buurt akkoord is, kan de initiatiefnemer naar de gemeente toe stappen,” legt Robert uit.

Hogere kosten, hogere kwaliteit

Een nadeel voor burgers? Hogere kosten voor de vergunningen. De technische toets die momenteel bij de gemeente ligt, is kostendekkend. Straks schakel je daarvoor een bedrijf in. Die wil winst maken, dus gaat de technische toets je meer kosten.

Een groot voordeel is wel dat de kwaliteit van de technische toets en daarmee ook de kwaliteit van bouwen omhoog gaat. Met een goede toetsing komen aannemers niet langer weg met middelmatig werk. Je krijgt zodoende meer waar voor je geld.

De impact voor de civiele techniek en bouw

Gemeenten kampen met een chronisch tekort aan vergunningsverleners en technische toetsers. Mede daardoor verschuift de technische toets naar het bedrijfsleven. Dit wordt straks geregeld in de wet private kwaliteitsborging, die tegelijkertijd met de Omgevingswet ingaat.

“Deze wet is bedoeld om de bouwkwaliteit te verbeteren,” legt Robert uit. Het bedrijfsleven zal de check veel secuurder uitvoeren omdat zij hierop winst kunnen maken. Bij gemeenten was de technische toets kostendekkend.

De eindverantwoordelijkheid voor de technische toets ligt straks bij projectbegeleidingsbureaus en architectenbureaus. Zij laten de technische toets uitvoeren door een onafhankelijke aannemer. Dat moet dus een andere aannemer zijn dan degene die het project uitvoert.

Wat betekent de Omgevingswet voor jouw gemeente?

Welke veranderingen, skills en mensen heb je nodig om de Omgevingswet te trotseren? Daarover sparren we graag met jou. Bel of mail Robert Pachen voor een vrijblijvend gesprek via 06-83 25 36 05 / r.pachen@koen.com.